Bakan Kurum: “Atık su arıtma tesislerinin yapımı ve işletilmesinde kamu-özel sektör iş birliği modelleri geliştirip kanuni düzenlemeye gideceğiz”

Marmara Belediyeler Birliğince Kocaeli’de bir otelde düzenlenen Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon toplantısı tamamlandı.  Toplantıda toplantıya katılan Marmara Denizi’ne kıyısı olan illerin büyükşehir ve belediye başkanları, valileri, vali vekilleri ve bazı milletvekillleri sorun ile ilgili olarak çözüm önerilerini bildirdi. Toplantıya başkanlık eden Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum basına kapalı yapılan toplantının tamamlanmasının ardından 22 maddeden oluşan Marmara Denizi Koruma Eylem Planını açıkladığı bir konuşma yaptı.

– “Müsilaj probleminin ana nedeni olan iklim değişikliğiyle mücadelenin yolu ve çözümü; çevre yatırımlarından, yeşil yatırımlardan geçmektedir.”

Konuşmasının başında ortak bir iradeyle İstanbul Boğazı’nı, Marmara Denizi’ni kirliliğe, kaderine terk etmeyeceklerini ifade eden Kurum, “El birliğiyle, iş birliğiyle gözbebeğimiz Marmara’yı kurtaracağız, dedik. Bugün şehirlerimizi, insanımızı etkileyen üç önemli meselemiz var. Bunlar; salgın, deprem ve iklim değişikliği. 2020 yılı bu üç meselenin neden olduğu sonuçlarla mücadele içinde geçti. Bugün konuştuğumuz müsilaj probleminin ana nedeni olan iklim değişikliğiyle mücadelenin yolu ve çözümü; çevre yatırımlarından, yeşil yatırımlardan geçmektedir. Bugün Bakanlık olarak; yerel yönetimlerimizle birlikte binlerce çevre projesi yürütüyoruz.” diye konuştu.

– “Marmara Denizi’nde 91 noktada, karada da tüm atıksu arıtma ve katı atık tesislerinde, kirlilik kaynaklarında denetimlerimizi yaptık. ODTÜ Bilim gemisiyle suyun  altında ve üstünde 100 farklı noktadan numuneler aldık Aldığımız örnekleri çevre laboratuarlarında inceledik.”

Güç birliği yaparak ne kadar kirlilik varsa hepsini ortadan kaldırmak gerektiğine dikkat çeken Kurum şöyle konuştu: “Bir an evvel karasal, tarımsal ve gemi kaynaklı ne kadar farklı kirlilik türü varsa ne kadar sebep varsa hepsini ortadan kaldırmaktır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak, müsilaj sorununu ilk andan itibaren titizlikle takip ettik, ediyoruz. 300 kişilik ekibimizle Marmara Denizi’nde 91 noktada, karada da tüm atıksu arıtma ve katı atık tesislerinde, kirlilik kaynaklarında denetimlerimizi yaptık. ODTÜ Bilim gemisiyle suyun  altında ve üstünde 100 farklı noktadan numuneler aldık Aldığımız örnekleri çevre laboratuarlarında inceledik. 700’ü aşkın bilim insanı, kurum temsilcisi, STK ve belediye yetkilisinin katıldığı son yılların en geniş katılımlı çalıştayını yaptık. Bu gün yaptığımız toplantıda çalıştayın sonuçlarını ele aldık. Yine katılımcılarımızın müsilaj sorunu kapsamında sundukları yeni çözüm ve önerileri dinledik. Yapılan bu istişarelerin, toplantıların sonunda, Marmara Denizi Koruma Eylem Planı’mızı hazırladık. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatları, tecrübeleriyle son halini verdiğimiz Eylem Planımız; işte bu kararlı adımları, kısa, orta ve uzun vadeli bütün planlarımızı içermektedir.”

– “Marmara Bölgesi’ndeki atıksuların yüzde 53’ü ön arıtım, yüzde 42’si ileri biyolojik arıtım ve yüzde 5’i biyolojik olarak arıtılıyor”

Bakan Kurum, eylem planını açıklarken arıtma tesisleri modernizasyon yatırımları ile ilgili olarak detaylı açıklamalar yaptı. Marmara Bölgesi’ndeki atıksuların yüzde 53’ünün ön arıtım, yüzde 42’sinin ileri biyolojik arıtım ve yüzde 5’inin biyolojik olarak arıtıldığına dikkati çeken Kurum, “Tüm bu arıtma tesislerimizi, yapacağımız teknolojik dönüşümle ileri biyolojik arıtma ve membran arıtma sistemlerine dönüştüreceğiz. Bilim insanlarımıza göre azot miktarını yüzde 40 oranında düşürürsek bu işi kökten çözeriz. Önümüzdeki 3 yıl içerisinde Marmara Bölgesi’nde bulunan tüm illerimiz, atıksu arıtma tesislerini dönüştürmeye yönelik çalışmalarını tamamlayacaklar. Biz de Bakanlık olarak yerel yönetimlerimize gerek teknik olsun gerek finansal olsun her konuda destek olacağız. Bu sayede, Marmara Denizi’nde müsilaja ve diğer kirlilik türlerine neden olan azot ve fosfor girişini minimum seviyeye indirip kontrol altına alacağız. Böylece Marmara Denizi’nin su kalitesinde iyileşmeyi hızlandıracağız.” ifadelerini kullandı.

– “Atıksu arıtma tesisleri deşarj standartları 3 ay içinde güncellenecek”

Marmara Denizi’ne deşarj yapan atıksu arıtma tesislerinin deşarj standartlarının 3 ay içerisinde güncellenerek hayata geçirileceğini aktaran Kurum, “İlgili mevzuata yeni düzenlemeler getireceğiz. Deşarj standartlarını, Marmara Denizi’nin hassas yapısını dikkate alarak yapacağımız bu düzenlemeyi uygulamaya alacağız.” dedi.

– “Arıtılarak yeniden kullanılan atık su oranını 2023 yılında yüzde 5’e çıkarmayı hedefliyoruz”

Kurum, arıtılan suların geri kazanımının önemine dikkat çekerek arıtılmış atık suların mümkün olan her yerde yeniden kullanımının artırılacağını ve destekleneceğini, temiz üretim teknikleri uygulanacağını bildirdi. Sadece ülke değil, bütün dünyada su kaynaklarının iklim değişikliğinden önemli oranda etkilendiğini aktaran Kurum, bu nedenle arıtılan suların geri kazanımının büyük önem arz ettiğini vurguladı. Bakan Kurum, bu kapsamda, ülkede halihazırda yüzde 3,2 olan arıtılarak yeniden kullanılan atık su oranını 2023 yılında yüzde 5’e, 2030 yılında ise yüzde 15’e çıkarma hedefinde olduklarını söyledi.

– “Atık su arıtma tesislerini gerektiği gibi işletmeyen OSB’lerin rehabilitasyon ve iyileştirme çalışmalarıyla ileri arıtma teknolojilerine geçişi hızlandırılacak.”

Organize Sanayi Bölgelerinin arıtma tesislerini nasıl yapacaklarına dair standartları, yine Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile birlikte tüm OSB’lere vereceklerine dikkat çeken Kurum, “Atık su arıtma tesislerini gerektiği gibi işletmeyen OSB’lerin rehabilitasyon ve iyileştirme çalışmalarıyla ileri arıtma teknolojilerine geçişi hızlandırılacak. OSB’lere verdiğimiz tarih içerisinde tesisleşmesini gerçekleştirmedikleri takdirde, her türlü cezai işlemi ve hatta kapatma cezasını tavizsiz bir şekilde uygulayacağız “dedi.

– “Atık su arıtma tesislerinin yapımı ve işletilmesinde kamu-özel sektör iş birliği”

Bakan Kurum konuşmasının son kısmında atık su arıtma tesislerinin yapımı ve işletilmesi ile ilgili kamu – özel sektör işbirliği modelleri geliştermek istediklerini belirterek şunları söyledi: “Atık su arıtma tesislerinin yapımı ve işletilmesini çok daha kolay hale getirmek için TBMM’de, milletvekillerimizle birlikte kamu-özel sektör iş birliği modelleri hayata geçireceğiz. Bu konuda kanuni düzenlemelere giderek, atık su arıtma tesislerinin yapım ve işletmelerine Bakanlık olarak verdiğimiz destekleri artıracak adımları atacağız.”

MARMARA DENİZİ KORUMA EYLEM PLANI

Kurum, konuşmasının ardından 22 maddeden oluşan Marmara Denizi Koruma Eylem Planı basın mensuplarına dağıtıldı.  Buna göre ilgili eylem planı şu başlıklardan oluşuyor:

1-) Marmara bölgesinde kirliliğin azaltılması ve izleme çalışmalarının yürütülmesi amacıyla; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ilgili kurum ve kuruluşlar, üniversiteler, sanayi odaları ve STK’lardan müteşekkil Koordinasyon Kurulu; Marmara Belediyeler Birliği bünyesinde ise Bilim ve Teknik Kurulu oluşturulacak.

2-) Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı üç ay içerisinde hazırlanarak çalışmalar bu plan çerçevesinde yürütülecek.

3-). Marmara Denizi’nin tamamını koruma alanı olarak belirleme çalışmaları başlatılacak, 2021 yılı sonuna kadar tamamlanacak.

4-) Acil müdahale kapsamında 8 Haziran 2021 tarihinden itibaren, 7/24 esasıyla, Marmara Denizi’ndeki müsilajın bilimsel temelli yöntemlerle tamamen temizlenmesine yönelik çalışmalar başlatılacak.

5-) Bölgede bulunan mevcut atıksu arıtma tesislerinin tamamı ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülecek. Atıksuların ileri biyolojik arıtım yapılmaksızın Marmara Denizi’ne deşarjını engelleyici hedefler doğrultusunda çalışmalar yürütülecek.

6-) Marmara Denizi’ne deşarj yapan atıksu arıtma tesislerinin deşarj standartları 3 ay içerisinde güncellenerek hayata geçirilecek. 

 7-) Arıtılmış atıksuların mümkün olan her yerde yeniden kullanımı artırılacak, desteklenecek. Temiz üretim teknikleri uygulanacak.

😎 Atıksu arıtma tesislerini gerektiği gibi işletmeyen OSB’lerin rehabilitasyon ve iyileştirme çalışmalarıyla ileri arıtma teknolojilerine geçişi hızlandırılacak.

9-) Atıksu arıtma tesislerinin yapımı ve işletilmesini çok daha kolay hale getirmek için kamu-özel sektör işbirliği modelleri hayata geçirilecek.

10-) Marmara Denizi’ne gemilerin atıksularının boşaltılmasının önlenmesine yönelik üç ay içerisinde düzenleme yapılacak.

11-) Tersanelerde temiz üretim teknikleri yaygınlaştırılacak.

12-) Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız tarafından yapılan çalışmalar çerçevesinde; alıcı ortama deşarj yapan atıksu arıtma tesislerinin tamamı 7/24 online izlenecek. Marmara Denizi’ndeki 91 izleme noktası 150’ye çıkarılacak. Türkiye Çevre Ajansı eliyle, Marmara Denizi ile ilişkili tüm havzalardaki denetimler uzaktan algılama, uydu ve erken uyarı sistemleri, insansız hava araçları ve radar sistemleri kullanılarak artırılacak.

13-) Marmara Denizi kıyılarını kapsayacak şekilde Bölgesel Atık Yönetimi Eylem Planı ve Deniz Çöpleri Eylem Planı üç ay içerisinde hazırlanarak uygulamaya konulacak.

14-) İyi tarım ve organik tarım uygulamaları ile basınçlı ve damlama sulama sistemleri yaygınlaştırılacaktır.

15-) Marmara Denizi’yle ilişkili havzalarda, dere yataklarına yapay sulak alanlar ve tampon bölgeler oluşturularak kirliliğin denize ulaşması önlenecektir.

16-) Zeytin karasuyu ve peynir altısuyu kaynaklı kirliliğin önlenmesi için, atık su azaltımını gerçekleştirecek teknolojik dönüşümler sağlanacaktır.

17-) Fosfor ve yüzey aktif madde içeren temizlik malzemelerinin kullanımı aşamalı olarak azaltılacaktır. Organik temizlik ürünleri teşvik edilecektir.

18-) Marmara Denizi’mizdeki tüm hayalet ağlar 1 yıl içerisinde temizlenecek.

19-) Balıkçılık faaliyetlerinin ekosistem temelli yapılması sağlanacak, koruma alanları geliştirilecek.

20-) Müsilaj nedeniyle zarar gören balıkçılara ekonomik destek sağlanacaktır.

21-) Deniz kirliliğinin önlenmesi ve vatandaşlarımızın bilinçlendirilmesi amacıyla çalışmalar yapılarak, kamuoyunun bilgilendirecek bir platform oluşturulacak.

22-) Soğutma suları ve termal tesislerden oluşan sıcak suların Marmara Denizine etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler alınacak.

Caddebostan plajında ilk çalışmalar başladı

Öte yandan Marmara Denizi’ni yok olma tehlikesiyle karşı karşıya getiren deniz salyasına karşı temizlik çalışmaları 5 Haziran 2021 Pazar günü başladı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı ekipler, Kadıköy Caddebostan Plajında temizlik çalışması başlattı. Çalışmaya başlayan ekipler deniz salyalarını şişme uzun dubalarla çembere aldıktan sonra pompayla çekti. Çalışmalar gün kararıncaya kadar devam etti.